Fokker – Samen, in goede harmonie, productief zijn

‘MENSEN EN GEDRAG, DAAR GAAT HET OM’

Fokker Aerostructures speelt vanuit Papendrecht en Hoogeveen nog steeds een rol van betekenis in de luchtvaartindustrie. De high-tech onderneming ontwerpt en produceert vliegtuigonderdelen voor hoogvliegers als Airbus, Boeing en de JSF. Bijna vijfduizend medewerkers acteren continu onder hoogspanning om aan de extreme kwaliteits- en veiligheidseisen te voldoen. En daar komt heel wat bij kijken, leert een bezoek aan het hoofdkantoor.

Onder hoogspanning opereren, Fokker beheerst de kunst. Want om te overleven in deze veel- eisende markt, staat het management continu voor de opgave om de efficiency te verbeteren en de schaalomvang te vergroten. ‘Size matters in aerospace.’ De reuzen onder opdrachtgevers doen alleen zaken met grote jongens die over een financieel gezonde huishouding beschikken. Dit is het vertrekpunt voor deelname aan omvangrijke en risicovolle projecten. Geheel naar de geest van ‘founding father’ Anthony, staat het huidige Fokker te boek als innovatief en ambitieus. “Dit bedrijf heeft de zwaarste industriële stormen doorstaan door steeds in niches te duiken en goede ontwerpen voor geavanceerde vliegtuigen te leveren. Wat zeg ik”, denkt HR directeur Jurriaan Graaff hardop, “dat is onze missie. Kijk naar het logo. Dan begrijp je het credo: “a Fokker signature on every advanced aircraft.”

Hiërarchie en loyaliteit

Het is een allesbehalve transparante markt waarin Fokker opereert. In geen andere sector is de verstrengeling tussen politiek en economie zo intens als in de luchtvaart. Aan de rand van het speelveld is het eerder regel dan uitzondering dat een opdracht gekoppeld is aan compensatie- orders. “Dan zijn we plots verplicht om onder- delen in India te produceren.” En dat is nog niet alles. Fokker Aerostructures bestaat uit vier separate bedrijven – met elk een eigen karakter – onder één holding. “Hier heerst een typische eilandencultuur. Binnen de verticale kolommen van deze bedrijven is lange tijd intern ondernemerschap gestimuleerd. De kolommen kennen daardoor naast een interne focus ook een sterke hiërarchisch structuur en loyaliteit.”

Cruciaal belang

Jurriaan Graaff legt de consequenties van het organisatiemodel zorgvuldig uit. “De oorspronkelijke verticale structuur levert ons absoluut positieve zaken op. Maar dit gegeven staat de multidisciplinaire samenwerking over de horizontale as juist in de weg.” Daar wringt de schoen. “De verticale as bepaalt alles, terwijl eigenlijk de horizontale as ‘in lead’ moet zijn. Let wel”, beklemtoont de HR directeur, “in de aerospaceindustrie is multidisciplinaire samenwerking van cruciaal belang om succesvol te zijn. Om een gezamenlijk resultaat te bereiken is het hard nodig dat verschillende afdelingen en disciplines met elkaar samenwerken. Dit gegeven leidt tot de voorzichtige conclusie dat de hightech nauwelijks verschilt van andere bedrijfstakken. “Het gaat alleen maar over mensen en gedrag. Fokker is gewend met langjarige Design & Build program- ma’s te werken. Bij elk project zijn heel veel verschillende afdelingen betrokken die daardoor volledig van elkaar afhankelijk zijn.” Bij Fokker gebeurt dat onder het motto: ‘Samen, in goede harmonie, productief zijn’. “Met de komma’s bewust daar waar ze staan.”

Gedrag bespreekbaar maken

Het doorbreken van de hiërarchie over de verticale as is een opgave voor HR. “Gedrag, daar gaat het om. In de basis komt dit neer op de dialoog. De eerste stap bestaat uit helder krijgen wat iedereen van elkaar verwacht. De tweede stap het maken van afspraken over de samenwerking. Daarna volgt als derde wat we wanneer en met welk budget met elkaar gaan realiseren. Ik moet toegeven dat het stellen van de hulpvraag niet in de genen van dit bedrijf zit. Lumina Learning reikt mij met Lumina Leader het instrument aan dat ik nodig heb om samenwerking te stimuleren en inzichtelijk te maken. We halen medewerkers uit de comfortzone en brengen met deze instrument- en de dialoog op gang. En het werkt. We zijn op de goede weg. Inhoud én gedrag is bespreekbaar. Wat ik bedoel? Dat de manier waarop iemand een boodschap brengt bepalend is voor het over- brengen van de boodschap zelf. Het belang van samenwerking is juist in onze branche zwaar- wegend. Ik kan je ook vertellen waarom, het bepaalt ons bedrijfsresultaat.”